De ultieme Albanië Food Tour: 7 lokale specialiteiten en waar je ze proeft

waarom de Albanese keuken verrassend is

Toen ik voor het eerst door Albanië reisde, viel me op hoe onontgonnen de culinaire kaart nog was in vergelijking met buurlanden. De Albanese keuken combineert mediterrane olijfolie, Ottomaanse specerijen en Balkan‑tradities tot gerechten die zowel geruststellend huiselijk als verrassend exotisch zijn. Van romige kazen tot scherp gekruide gehaktballetjes en van knapperige filodeeg‑snacks tot fruitige ijskoekjes: elk gerecht heeft een verhaal en een regio‑eigenheid. In deze tour neem ik je mee langs zeven onvergetelijke stops, inclusief achtergrondinformatie over ingrediënten, bereiding en cultuur. Pak je eetlust en reisgevoel maar vast in!

Fërgesë in Tirana

In Blloku, het hippe stadsdeel van Tirana, ontdekte ik mijn allereerste Fërgesë. De rijke, romige stoofpot bestaat hoofdzakelijk uit djathë i bardhë (gezouten witte schapen‑ of geitenkaas), gestoofde paprika’s, tomaten en soms stukjes kip of lever. De naam komt van het Albanese werkwoord “fergj”, wat “stoven” betekent.

De beste Fërgesë proef je in een kleine familietaverne, waar je ziet hoe de kokin verse paprika’s roostert boven een houtskoolvuur, de huid eraf haalt en ze vervolgens in een grote pan mixt met tomaat en knoflook. Terwijl de kaasmassa langzaam smelt, roeren ze er fijngesneden ui en rode pepervlokken doorheen voor een zachte pikante kick.

“Het geheim zit ’m in de balans tussen de romigheid van de kaas en de lichtzoete smaak van geroosterde paprika.”

Voor en na mijn maaltijd zag ik lokale studenten aanschuiven, ieder met een stuk knapperig brood om de laatste restjes uit de pan te deppen. Fërgesë is voor Albanië wat pasta alfredo is voor Italië: comfort food met diepgang.

Byrek in Gjirokastër

De avondzon scheen door de nauwe steegjes van Gjirokastër toen ik het ‘Bakëria e Gurit’ binnenging. Daar werd Byrek—het filodeeggebak dat op elk straathoekje te vinden is—gemaakt door een oudere meester‑bakker. Byrek is opgebouwd uit vele dunne laagjes deeg, gevuld met een selectie vullingen: djathë (kaas), spinazie, aardappel, gehakt, of een combinatie daarvan.

Het traditionele recept stamt uit de Ottomaanse tijd, toen deze bladerdeegrol populair was in heel de regio. De trick? Het deeg moet extreem dun worden uitgerold, bijna transparant, en vervolgens met gesmolten boter of olie ingesmeerd tussen elke laag. Pas dan rol je het op en bak je het in een grote metalen schotel tot het goudbruin en knapperig is.

Tijdens het eten merkte ik dat de kaasvariant soms wordt verrijkt met verse munt of dille, wat de smaak licht en verfrissend maakt. De spinazie‑feta‑byrek is juist hartiger. Bij elke hap knettert het deeg, gevolgd door een zachte, smeuïge vulling. De bakker vertelde trots dat zijn grootvader deze kunst nog met de hand leerde in Istanbul. Voor mij was het de ultieme snack bij een glas Ayran, dat verkoelende, lichtzoute yoghurtdrankje.

Qoftë in Korçë

Korçë staat bekend om zijn qoftë, de smakelijke gehaktballetjes die in heel de Balkan terugkomen. De lokale variant gebruik ik graag in een warm pita‑broodje: de qoftë wordt gemaakt van gemengd runder‑ en lamsgehakt, op smaak gebracht met fijngehakte ui, knoflook, peterselie, paprikapoeder, een snuf komijn en zout. Na kort roerbakken of grillen behoudt de buitenkant een krokant korstje, terwijl de binnenkant sappig en kruidig blijft.

In het zonovergoten terrasrestaurant ‘Sofra e Ariut’ aan het centrale plein zit ik tussen bewoners toekijkend naar rumoerige straataltaartjes en kinderkreten bij een nabijgelegen fontein. De eigenaar benadrukt dat hij zijn specerijen elke week vers maalt in een stenen vijzel, waardoor de aroma’s intens blijven.

Bij de eerste hap proef je de rokerigheid van de grill, de zoetigheid van de ui en de lichtgeroosterde peterselie. De pita wordt meestal geserveerd met een klodder yoghurt‑komkommersaus en een paar plakjes tomaat en ui. Dit gerecht is eenvoudig, maar de kwaliteit van het vlees en verse kruiden maken het tot een onmiskenbare Korçë‑klassieker.

Pasticeri‑zoetigheden in Berat

In Berat proef je iets heel anders: zachte, siroopdoordrenkte baklava, luchtige Tulumba (gefrituurde deegstaafjes gedrenkt in suikerstroop) en de beroemde Trileçe, een cake­achtig dessert doordrenkt met drie soorten melk (gecondenseerde, gezoete en room).

Bij ‘Pasticeri Soni’, vlak onder de kasteelmuur, zit ik op een terrasje waar de bakker zijn deeg letterlijk met melk overgiet voordat hij het afsmaakt met karamelsaus en gehakte noten. De oorsprong van Trileçe ligt in Latijns‑Amerika, maar ingenieuze Albanese patissiers voegden een vleugje amandelessence toe en lieten het opstijven in lokale vormpjes.

Elke zoete hap is een spel van texturen: zachte cake, fluweelzachte room en krokante nootjes. Wanneer de zon ondergaat achter de geverfde huizen van Mangalem, proef je bijna de geschiedenis van de stad—een mix van culturen, net als de lagen in je dessertbord.

Fruta në Karafil langs de kust

Langs de kustwegen tussen Saranda en Ksamil staan eenvoudige houten karretjes waar vers fruit wordt vermalen tot Fruta në Karafil: kleurrijke shakes in smaken als watermeloen‑mint, perzik‑aardbei en druif‑citroen. Die naam verwijst naar de karaf van waaruit de fruitsap wordt geschonken.

Tijdens een rit door dorpjes viel ik bij een kraam stil. De verkoopster goot eerst watermeloenblokjes in de blender, voegde een hand verse muntblaadjes toe en een scheut natuurlijke honing. Terwijl de draaiende messen het mengsel tot een fluweelzachte drank vermalen, spetterde het sap tegen de wanden – de koelte was op zo’n warme dag een zegen.

Achterop de markt lagen verse vijgen, perziken en een mand vol granaten. De locals gebruiken de shakes als verfrissing na de lunch, vaak gecombineerd met een stukje lokaal feta‑kaasje en zwarte olijven. Zo proef je tegelijk het zoete en het zoute karakter van het Albanees Middellandse Zee‑klimaat.

Raki‑proeverij in Krujë

Raki—de sterke brandewijn die je in Albanië overal tegenkomt—maak je van druiven of pruimen, soms zelfs kersen. In Krujë bezochte ik de kleinschalige ambachtelijke distilleerderij van Agim, die al generaties lang volgens koude distillatie te werk gaat.

Hij liet me ruiken aan diverse varianten: lichte pruimenraki met bloemige tonen, wildere druivenraki met een nootachtige afdronk, en een enkele batch met infusies van lokale bergkruiden zoals salie en tijm. Elke slok gaf een verwarmende gloed, maar het mooiste vond ik zijn uitleg over de ceremonie: raki wordt geserveerd tijdens familiebijeenkomsten op lage tafels, vergezeld van meze (hapjes) als gefrituurde courgettebloemen, olijven en plakjes kaas.

Raki proeven doe je langzaam, met kleine nipjes, liefst na een stevige maaltijd. De echte liefhebbers praten graag over het exacte alcoholpercentage (soms wel 50 %) en de optimale serveertemperatuur (net onder kamertemperatuur).

Bonus: Zelfgemaakt Ajvar‑recept

Ajvar, de Balkanse paprikaspread, leerde ik maken van de familie Gashi in de bergen van Peja. Het is een perfecte bijlage bij brood, vlees of als smaakmaker in stoofschotels.

Praktische tips

• Beste seizoen: zomer voor fruitmarkets, lente/herfst voor minder drukte en bloeiende landschappen.

• Budgetindicatie:
  • Fërgesë, qoftë, byrek: €1–3 per portie
  • Zoetigheden: €0,50–2
  • Fruta në Karafil: €2–3 per shake
  • Raki‑proeverij: €5–10

• Vervoer: minibusjes (furgon) tussen grote plekken, huur een scooter of auto aan de kust voor flexibiliteit.

• Kaartlocaties:
  1. Tirana (Blloku) – Fërgesë bij familietaverne
  2. Gjirokastër (stadskern) – Byrek‑bakkerij
  3. Korçë (centrale plein) – Qoftë‑stand
  4. Berat (Mangalem‑wijk) – Pasticeri Soni
  5. Saranda/Ksamil – Fruta në Karafil kraampjes
  6. Krujë (distilleerderij) – Raki‑tasting